Ο πρώην Αλβανός πρωθυπουργός Σαλί Μπερίσα σε συνέντευξή του αποκάλυψε πολλές ενδιαφέρουσες πτυχές για τις σχέσεις της χώρας του με την Ελλάδα και την Τουρκία.
Η Τουρκία δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ για τη συμφωνία θαλάσσιων συνόρων μεταξύ Αλβανίας και Ελλάδας και έκανε μια «σοβαρή παρέμβαση» όταν υπογράφηκε, σύμφωνα με τον τότε πρωθυπουργό και πρόεδρο της Αλβανίας Sali Berisha, ο οποίος παραχώρησε αποκλειστική συνέντευξη στο EURACTIV.
Το 2009, τα Τίρανα και η Αθήνα συμφώνησαν για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών και της υφαλοκρηπίδας τους, παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών.
Η συμφωνία, με τη μεσολάβηση του Δημοκρατικού Κόμματος του Μπερίσα, προέβλεπε την παράδοση περίπου 225 τετραγωνικών χιλιομέτρων αλβανικών χωρικών υδάτων στην Αθήνα.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στα Τίρανα τον Απρίλιο του 2009, συνοδευόμενος από την υπουργό Εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη, η οποία υπέγραψε τη συμφωνία οριοθέτησης με τον Αλβανό ομόλογό της Lulzim Basha, παρουσία του τότε πρωθυπουργού Sali Berisha.
Ήταν η πιο σημαντική συμφωνία που υπογράφηκε μεταξύ των δύο χωρών από την υπογραφή του Συμφώνου Φιλίας το 1996, και ενώ το μελάνι ήταν ακόμη «υγρό» στη συμφωνία, τα Τίρανα υπέβαλαν επίσημα αίτηση για ένταξη στην ΕΕ με την υποστήριξη της Ελλάδας.
«Ο εταίρος μας, η Ελλάδα, επί 30 χρόνια ήταν πολύ χρήσιμος για την Αλβανία. Υποστήριξε την πορεία της Αλβανίας προς το ΝΑΤΟ και την Ευρώπη, έκανε σοβαρές επενδύσεις στη χώρα», δήλωσε ο Μπερίσα.
Πρόσθεσε ότι «η Ελλάδα υπέγραψε ότι έχει έξι ναυτικά μίλια χωρικών υδάτων για τον εαυτό της. Ο Έντι Ράμα ήταν αυτός που μήνυσε τη συμφωνία στο Συνταγματικό Δικαστήριο. Η Τουρκία δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ για αυτή τη συμφωνία και έκανε μια ισχυρή παρέμβαση».
Η συμφωνία δεν επρόκειτο να υλοποιηθεί και το αντιπολιτευόμενο Σοσιαλιστικό Κόμμα της Αλβανίας, με επικεφαλής τον σημερινό πρωθυπουργό Έντι Ράμα, προσέφυγε στο Συνταγματικό Δικαστήριο πριν επικυρωθεί η συμφωνία οριοθέτησης από τα κοινοβούλια των χωρών.
Το δικαστήριο έκρινε ομόφωνα τη συμφωνία άκυρη, επικαλούμενο διαδικαστικές και ουσιαστικές παραβιάσεις που αντιβαίνουν στο Σύνταγμα και το Δίκαιο της Θάλασσας
"Το Συνταγματικό Δικαστήριο απέρριψε μια πολύ καλή συμφωνία. Μετά την ένσταση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, είπα στην [ελληνική] κυβέρνηση ότι είμαι υποχρεωμένος να σεβαστώ την απόφαση. Αλλά είπα ότι πρέπει να πάμε στη Χάγη. Στην αρχή ήταν διστακτικοί, αλλά αργότερα αποδέχθηκαν καθώς είδαν ότι ήμουν πολύ διαφανής", είπε.
Η ακύρωση της Συμφωνίας και οι αυξανόμενες εντάσεις για τις εθνικές μειονότητες και τη γη και στις δύο χώρες, συνέχισαν να «ξινίζουν» τις σχέσεις που αιωρούνταν σε κατάσταση πολέμου που ίσχυε από το 1940.
Το 2013, ο Ράμα εξελέγη πρωθυπουργός της Αλβανίας, ενώ ο αριστερός Αλέξης Τσίπρας εξελέγη στην Ελλάδα το 2015.
Οι υπουργοί Εξωτερικών Ντιτμίρ Μπουσάτι και Νίκος Κοτζιάς ξεκίνησαν ήδη από το καλοκαίρι του 2015 επαφές για την επίλυση των διμερών διαφορών, συμπεριλαμβανομένης της οριοθέτησης των θαλασσών.
"Ο Έντι Ράμα ήρθε στην κυβέρνηση και διαπραγματεύτηκε με την ελληνική κυβέρνηση παραβιάζοντας πλήρως την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου και ολοκλήρωσαν τη συμφωνία.
Στη συνέχεια, η Ελλάδα έφερε το νόμο στο κοινοβούλιο και το έθεσε στα 12 ναυτικά μίλια, όπως είναι το δικαίωμά της βάσει της Συνθήκης του Μοντέγκο Μπέι", δήλωσε ο Μπερίσα και πρόσθεσε: "Δεν ξέρω τι θα πει η Χάγη".
Με την άνοδο του Κυριάκου Μητσοτάκη στην εξουσία, ξεκίνησαν νέες προσπάθειες για την οριοθέτηση με την Αλβανία, μετά την οριοθέτηση που πέτυχε η Ελλάδα στην οριοθέτηση με την Ιταλία
Τότε, το 2020, η Αθήνα και τα Τίρανα δήλωσαν ότι το θέμα θα παραπεμφθεί στο Διεθνές Δικαστήριο για να "ενώσουν τις τελείες με βάση την εμπειρογνωμοσύνη του δικαστηρίου και το διεθνές ναυτικό δίκαιο", σύμφωνα με τον Ράμα τότε.
«Δεν αποδέχομαι τον νεο-οθωμανισμό της Τουρκίας»
Ο ενθουσιασμός της Ελλάδας για την επίλυση του ζητήματος πιθανόν να οφείλεται στα τρέχοντα ζητήματα με τη γειτονική Τουρκία. Ερωτηθείς σχετικά με τη φύση της σχέσης μεταξύ Αλβανίας και Ελλάδας και Αλβανίας και Τουρκίας, ο Μπερίσα δήλωσε ότι η Αθήνα είναι στενός εταίρος.
"Οι εταίροι μας, η Ελλάδα ήταν πολύ χρήσιμη για την Αλβανία. Υποστήριξαν την πορεία προς το ΝΑΤΟ και την Ευρώπη και είχαν σοβαρές επενδύσεις στη χώρα".
Όσον αφορά την Τουρκία, ενώ ο Μπερίσα τη θεωρεί εταίρο, υπάρχουν επιφυλάξεις.
"Η Τουρκία είναι αναμφίβολα φίλος, εταίρος, αλλά με ένα δόγμα νεοοθωμανισμού που δεν θα αποδεχθώ", είπε αναφερόμενος στα περίπου 600 χρόνια τουρκικής οθωμανικής κυριαρχίας στην περιοχή.
Η επιρροή της Τουρκίας στην Αλβανία συνέχισε να αυξάνεται με την πάροδο των ετών, με σημαντικές επενδύσεις στην υγειονομική περίθαλψη, την εκπαίδευση, ακόμη και τη στέγαση, μετά τον καταστροφικό σεισμό του 2019, ο οποίος στοίχισε τη ζωή σε 51 ανθρώπους και άφησε χιλιάδες άστεγους.
Στη συνέχεια, στις αρχές Δεκεμβρίου, ο Ράμα αποκάλεσε την Τουρκία "καθοριστική δύναμη" σε συνέδριο στην Κωνσταντινούπολη.
"Αυτό θέτει την Αλβανία εντελώς υπό. Η "καθοριστική δύναμη" είναι η ΕΕ, το ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ σε θέματα ασφάλειας. Δεν έχω ακούσει ποτέ ότι η Τουρκία είναι καθοριστική δύναμη - περιφερειακή δύναμη, δεν έχω καμία αμφιβολία, αλλά καθοριστική - όχι", είπε.
Μέχρι σήμερα δεν έχει σημειωθεί πρόοδος όσον αφορά την υπογραφή του συμφώνου, αν και οι πρωθυπουργοί των δύο χωρών συναντήθηκαν στα Τίρανα στις 7 Δεκεμβρίου 2022 στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων.
Μια συνέντευξη της EURACTIV με τον Ράμα, που δημοσιεύθηκε την ημέρα της συνόδου κορυφής προκάλεσε αναστάτωση μεταξύ Αθήνας και Τιράνων, αφού ο Αλβανός πρωθυπουργός δήλωσε ότι η ένταξη στην ΕΕ "δεν είναι ένα διαγώνισμα στο οποίο μπορείς να κλέψεις", όπως έκαναν ορισμένες γειτονικές χώρες.
Όταν του ζητήθηκε να αναφέρει ονόματα, ο Ράμα είπε «Ελλάδα». Την επόμενη ημέρα ζήτησε συγγνώμη για το σχόλιο.
"Ζητώ συγγνώμη για κάτι που άκουσα, ότι είπα κάποια περίεργα πράγματα για την Ελλάδα, για το πώς πέτυχε κάποια πράγματα -θα πάμε ίσως στην εποχή της Τροίας- αλλά δεν είναι κάτι που αφορά το παρόν και δεν αφορούσε σε καμία περίπτωση τη σημερινή Ελλάδα", είπε ο Ράμα στον Μητσοτάκη.
Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση Ράμα υπέγραψε τη Δευτέρα συμφωνία με την Τουρκία για την αγορά τριών μη επανδρωμένων αεροσκαφών Bayraktar, τα οποία χρησιμοποιούνται ευρέως στον πόλεμο στην Ουκρανία.
"Υπογράψαμε ένα συμβόλαιο εξαγωγής με την Αλβανία, μια χώρα στην οποία περπατάμε εδώ και αιώνες και μοιραζόμαστε ισχυρούς ιστορικούς, πολιτιστικούς και ανθρωπιστικούς δεσμούς", ανέφερε σε ανακοίνωσή του ο διευθύνων σύμβουλος της τουρκικής εταιρείας μη επανδρωμένων αεροσκαφών.
Τα αλβανικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι ο Ράμα ευχαρίστησε τον Ερντογάν για τη βοήθειά του να πραγματοποιηθεί αυτή η συμφωνία.
"Τα τρία μη επανδρωμένα αεροσκάφη που θα έρθουν πρώτα θα είναι οπλισμένα και έτοιμα για κάθε περίσταση, όταν και όπου χρειαστούν και ελπίζω να μην συμβεί ποτέ, αλλά δεν ζούμε σε πολύ ασφαλείς εποχές", σημείωσε ο Ράμα, προσθέτοντας ότι σε περίπτωση απειλής για την εθνική ασφάλεια θα είναι προετοιμασμένοι.
Ο κ. Μητσοτάκης αναμένεται επίσης να επισκεφθεί την Πέμπτη την Αλβανία για να επισκεφθεί την περιοχή Χιμάρε, όπου ζει ελληνική μειονότητα. Αναμένεται να συνοδεύεται από τον Ράμα για ορισμένες από τις συναντήσεις που αρχικά είχαν προγραμματιστεί για την επομένη της συνόδου κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων.
from Dnews: Τελευταία νέα και ειδήσεις https://ift.tt/6yiSpHk
via IFTTT